Bài thuốc trị sản hậu tiểu tiện bất thường

Sau khi đẻ, sản phụ tiểu nhiều lần, tiểu són ra không giữ lại được gọi là tiểu không cầm. Nguyên nhân do trương lực cơ bàng quang bị giảm sút, không co lại được, mà bàng quang không co lại được là do công năng của phế, tỳ, thận bị suy kém. Bởi vì thận chủ về nhị tiện (đại tiện, tiểu tiện) và biểu lý với bàng quang. Thận hư thì không chế ước được thủy dịch, sinh tiểu tiện bất thường.

Đông y chữa bệnh sản hậu đái dắt, đái són, đái không tự chủ theo biện chứng luận trị như sau:

Do khí hư: Có triệu chứng như sau khi đẻ đái dắt, đái són, đái không tự chủ, người mệt mỏi không thư thái, nói nhỏ, yếu sức, thở ngắn, khí hư hạ hãm ở dưới, tay chân sức yếu, lưỡi nhớt, rêu ít. Mạch tế nhược.

Phép chữa: Bổ khí, thăng đề, sáp niệu. Những thuốc thông lợi đều không nên dùng; nếu không thì chính khí càng hại, bệnh càng nặng. Cần chú ý tĩnh dưỡng, không lao động quá sức, nhất là kiêng phòng dục.

Bài 1: bạch truật 12g, đảng sâm 16g, ý dĩ 16g, hoài sơn 16g, tang phiêu tiêu 8g, khiếm thực 12g, liên nhục 12g. Sắc uống ngày 1 thang.

Bài 2: bổ trung ích khí thang gia giảm: Hoàng kỳ 12g, bạch truật 12g, đảng sâm 16g, đương quy 8g, cam thảo 4g, trần bì 6g, sài hồ 12g, thăng ma 12g, tang phiêu tiêu 8g, sơn thù 12g, khiếm thực 12g, hoài sơn 12g. Sắc uống ngày 1 thang.

Vị thuốc ý dĩ.

Do thận hư: Có triệu chứng sắc mặt xám, chân tay lạnh, lưng mỏi, đái rắt hoặc đái không tự chủ, lưỡi nhợt. Mạch trầm trì. Phép chữa: ôn thận sáp niệu.

Bài 1: thục địa 12g, hoài sơn 16g, trạch tả 8g, ngưu tất 12g, phụ tử chế 8g, phá cố chỉ 12g, tang phiêu tiêu 8g, khiếm thực 12g, phục linh 8g, nhục quế 4g, kim anh 12g. Sắc uống trong ngày.

Bài 2: Bát vị quế phụ gia vị: thục địa 18g, bạch thược 16g, xuyên khung 12g, đương quy 12g, bạch truật 12g, phục linh 8g, cam thảo 4g, gia phá cố chỉ 12g, tang phiêu tiêu 8g. Sắc uống.

Bài 3: Tang phiêu tiêu thang: tang phiêu tiêu 8g, đảng sâm 16g, hậu phác 8g, xích thạch chi 6g, lộc nhung 1g, hoàng kỳ 12g, mẫu lệ 12g. Sắc uống.

Bài 4: Súc tuyền hoàn: ích trí nhân 100g, ô dước 100g. Dùng bột hoài sơn nấu thành hồ, hòa với 2 vị kia, giã nhuyễn làm viên. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 10g với nước ấm.

Lương y Minh Chánh