U xơ tử cung có nguy hiểm?

U xơ tử cung là khối u lành tính. Theo thời gian, khối u này càng trở nên dày đặc hơn, thường có hình tròn hoặc hơi tròn. Điều trị khối u như thế nào còn tùy thuộc vào kết quả chẩn đoán, diễn tiến bệnh.

Nguyên nhân cho đến nay vẫn chưa rõ. Tuy nhiên, sự phát triển của khối u xơ tử cung lại phụ thuộc phần lớn vào sự sản xuất nội tiết tố nữ như: estrogen. Tiền sử gia đình có người bị u xơ tử cung cũng là một yếu tố nguy cơ khác. Chủng tộc cũng giữ vai trò trong phát triển u xơ.

Nói chung, u xơ tử cung rất thường gặp, xảy ra ở 50% tất cả phụ nữ ở mọi lứa tuổi.

Triệu chứng của bệnh

Thường phụ nữ bị u xơ tử cung không triệu chứng. Tuy nhiên, u xơ có thể có gây ra nhiều triệu chứng tùy thuộc vào kích thước, vị trí của chúng bên trong tử cung và các cơ quan lân cận trong vùng chậu. U xơ tử cung lớn có thể chèn ép vùng chậu gây đau, chèn ép bàng quang gây kích thích đi tiểu hoặc bí tiểu, nếu chèn ép lên trực tràng có thể gây đau mỗi khi đi cầu.  Nếu khối u nằm sát lớp nội mạc tử cung, hoặc làm trở ngại dòng máu đến nuôi tử cung có thể là nguyên nhân gây đau theo từng giai đoạn hay đau kéo dài hay giữa kỳ kinh. U xơ tử cung đôi khi gây ra đau trầm trọng, đau tại chỗ.

Nếu không điều trị có nguy hiểm không?

Trong một số trường hợp, nếu u xơ không gây triệu chứng gì thì không cần phải cắt bỏ. Nếu khối u tăng trưởng nhanh chóng cần phải theo dõi sát hơn nữa, vì có một số hóa thành ung thư, thường đó là những khối u phát triển quá nhanh, và nó không thể phân biệt được với những khối u lành tính nếu chỉ dựa trên siêu âm, MRI hay các chẩn đoán hình ảnh khác. Tuy nhiên, loại khối u này xảy ra với tỉ lệ khoảng ít hơn 1% trong số u xơ tử cung. Khi khối u tăng kích thước quá lớn cần phải cắt bỏ. Thường u xơ tử cung là nguyên nhân hay gây sảy thai. Trong trường hợp này, nếu u xơ không được cắt bỏ, người phụ nữ không thể có thai được.

Chẩn đoán như thế nào?

U xơ tử cung được chẩn đoán bằng khám vùng chậu và siêu âm. Thường khi khám thấy khối u vùng chậu đơn thuần không thể xác định được u xơ tử cung. Siêu âm giúp ích rất nhiều trong việc phân biệt u xơ tử cung với những u khác như u nang buồng trứng. Chụp MRI và CT-Scan cũng có thể đóng vai trò trong việc chẩn đoán u xơ tử cung, siêu âm là phương pháp đơn giản, rẻ tiền, không gây tác dụng phụ gì, là một kỹ thuật tốt nhất cho hình ảnh vùng chậu. Trong trường hợp khó xác định có u xơ bên trong tử cung hay không, lúc đó người ta thực hiện siêu âm qua ngả âm đạo. Trong phương pháp này, người ta bơm vào trong buồng tử cung một chất dịch qua lỗ cổ tử cung. Chất dịch này giúp cho buồng tử cung giãn ra, và như vậy giúp thấy được những khối bất thường bên trong lòng tử cung.

Điều trị ra sao?

Có một số phương pháp điều trị u xơ tử cung. Phương pháp phẫu thuật bao gồm cắt bỏ tử cung(có cả u xơ theo), hay phẫu thuật chỉ bóc tách lấy u xơ. Cắt bỏ u xơ có thể thực hiện qua đường rạch da ở thành bụng dưới. Một vài trung tâm y khoa hiện đại người ta dùng chùm tia laser rạch tạo thành một lỗ, có đầu dò làm lạnh (phẫu đông) và một số kỹ thuật phá hủy khác hiện nay không cắt bỏ mô, nhưng nó có thể làm phá hủy mô tại chỗ. Một trong những kỹ thuật cổ điển là làm tắc động mạch nuôi khối u xơ. Kỹ thuật này sử dụng cho những khối u nhỏ, giới hạn rõ, được gọi là kỹ thuật dùng polyvinyl alcohol, bằng cách tiêm chất này vào nhánh động mạch nuôi u xơ. Các mạch máu này bị tắc nghẽn, làm cho máu và chất dinh dưỡng đến u xơ bị ngưng trệ. 

Mặc dù kỹ thuật này đang được sử dụng rộng rãi, nhưng nó vẫn có những thất bại và nguy cơ riêng. Ngày nay, phương pháp này thường không khuyến cáo sử dụng ở những phụ nữ mong muốn có con.

Phương pháp điều trị u xơ tử cung không mổ, thường dùng nội tiết tố thiên nhiên và bao gồm dùng thuốc giúp làm cắt đứt việc sản xuất estrogen từ hai buồng trứng (tương tự GnRH).  Các thuốc này dùng trong vòng 3 - 6 tháng. Khi thành công, nó có thể làm cho u xơ tử cung giảm đi  50% kích thước. Khi ngưng điều trị, u xơ sẽ phát triển trở lại trong vòng vài tháng. Đôi khi, thuốc này phải được dùng liên tục trên 6 tháng cho những phụ nữ có giảm liều estrogen và progesterone để bảo vệ xương tránh loãng xương, vì loãng xương có thể xảy ra khi không có estrogen. Một số nội tiết tố khác có thể được sử dụng bao gồm Danazol và RU486.  Mặc dù việc sử dụng thuốc ngừa thai uống đã làm đảo ngược được tình thế trên, với liều thấp trong công thức của thuốc ngừa thai, có thể được coi như là một lựa chọn để điều trị triệu chứng u xơ.                                                          

BS. NGUYỄN THU PHƯƠNG